سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین ‌های گندم دوروم در مناطق سردسیر دیم

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش و پیشرفته گندم دوروم دیم، آزمایشی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 22 رقم و لاین از گندم های دوروم به همراه دو رقم شاهد گندم نان جمعا با 24 ژنوتیپ به مدت سه سال زراعی (80-1377) در شش ایستگاه در مناطق سردسیر دیم کشور اجرا شد. در هر سال و در هر دو منطقه پس از برداشت دانه، تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام و در انتهای سال سوم در هر منطقه تجزیه مرکب انجام شد. در تجزیه مرکب (3 سال در هر منطقه) واریانس اشتباه های آزمایشی مناطق مختلف براساس آزمون Fmax هارتلی معنی دار بود، لذا برای یکنواخت نمودن واریانس اشتباه های آزمایشی، مناطق اجرای طرح به دو گروه تقسیم شدند. برای تعیین ارقام پایدار از روش پارامتر تیپ چهار (لین و بینز)، ضریب تغییرات عملکرد (VC%) و نیز روش غیرپارامتری رتبه بندی (Rank) استفاده شد. در گروه اول (ایستگاه های مراغه، سرارود و اردبیل) اثرهای منطقه، سال× منطقه، سال × رقم بر نموده و پس از آ ن ها لاین های شماره 2 و 4 به ترتیب با عملکرد دانه 1585 و 1566 کیلوگرم در هکتار قرار داشتند. لاین های شماره 2 و 18 دارای پایداری و عملکرد بیشتری نسبت به سایرین بودند. لاین شماره 18 به دلیل داشتن عادت رشد بینابین جهت کشت در این مناطق قابل توصیه است. در گروه دوم (ایستگاه های شیروان، ارومیه و قاملو) اثرهای سال، منطقه، سال× منطقه، رقم و سال × منطقه× رقم بر عملکرد دانه معنی دار بود و پس از ارقام گندم نان، بیشترین عملکرد دانه متعلق به لاین های شماره 9 و 18 بود (به ترتیب با 756 و 734 کیلوگرم در هکتار). با در نظر گرفتن عملکرد دانه و نتایج تعیین پایداری و سازگاری و عادت رشد، دو لاین مذکور جهت کاشت در این مناطق قابل توصیه هستند.